نخل طلای کن برای جعفر پناهی با فیلم «یک تصادف ساده»
شب سوم خردادماه، هفتاد و هشتمین جشنواره فیلم کن پس از 10 روز به کار خود پایان داد. این دوره از جشنواره با یک اتفاق ویژه برای سینمای ایران همراه بود: کسب نخل طلا یا جایزه اصلی کن توسط جعفر پناهی برای فیلم «یک تصادف ساده». موفقیتی که به‌عنوان بازگشتی جسورانه و پرقدرت به صحنه جهانی برای این کارگردان شناخته می‌شود.
کن به‌عنوان مهم‌ترین جشنواره سینمایی اروپا، سال‌هاست که به یکی از رویدادهای برجسته هنری جهان تبدیل شده است. جشنواره امسال نیز با حضور چهره‌های سرشناس سینمایی و حاشیه‌های فراوان برگزار شد و در نهایت با اهدای جوایز، به پایان رسید.
«یک تصادف ساده»؛ دومین نخل طلای تاریخ سینمای ایران
این فیلم دومین اثر ایرانی است که نخل طلای کن را دریافت می‌کند. نخستین‌بار، عباس کیارستمی با فیلم «طعم گیلاس» در سال ۱۹۹۷ به این افتخار نائل شد. در سال‌های بعد، اگرچه فیلم‌هایی مانند «فروشنده» از اصغر فرهادی نیز در بخش اصلی کن حضور یافتند، اما جوایز در بخش‌های بازیگری و فیلمنامه به شهاب حسینی و فرهادی اهدا شد.
فیلم «یک تصادف ساده» به‌صورت مستقل و بدون مجوزهای قانونی سازمان سینمایی ساخته شده است. جزئیات زیادی از آن منتشر نشده، اما گفته می‌شود داستان فیلم حول محور یک تصادف کوچک است که به زنجیره‌ای از اتفاقات منتهی می‌شود.
جعفر پناهی؛ از ممنوعیت تا افتخار جهانی
آخرین حضور پناهی در بخش مسابقه‌ی کن به سال ۲۰۱۸ و فیلم «سه‌رخ» بازمی‌گردد که جایزه بهترین فیلمنامه را به دست آورد. او همچنین فیلم «خرس نیست» را بدون حضور خود به کن فرستاد. با دریافت نخل طلای امسال، پناهی در کنار چهره‌هایی چون رابرت آلتمن، آنری ژرژ کلوزو و میکل آنجلو آنتونیونی قرار گرفت؛ تنها کارگردانانی که موفق به کسب جوایز اصلی سه جشنواره معتبر اروپایی (کن، ونیز، برلین) شده‌اند.
همچنین، تنها پناهی و آنتونیونی موفق به دریافت جایزه اصلی جشنواره لوکارنو نیز شده‌اند. این در حالی است که پناهی تاکنون تنها ۱۱ فیلم بلند در کارنامه خود دارد که ۶ مورد از آن‌ها پس از دهه ۸۰ و در دوران محدودیت‌های حرفه‌ای او ساخته شده‌اند.
از «بادکنک سفید» تا «یک تصادف ساده»
پناهی فعالیت حرفه‌ای خود را با دستیاری عباس کیارستمی آغاز کرد و برای نخستین فیلمش «بادکنک سفید» در کن، جایزه دوربین طلایی را به‌دست آورد. پس از وقایع سیاسی سال ۱۳۸۸ و بازداشت‌های متعدد به‌دلیل فعالیت‌های اعتراضی، نگاه اجتماعی آثار او رنگ و بوی سیاسی گرفت. برخی منتقدان، نخل طلای امسال را یک جایزه سیاسی دانستند، اما بسیاری دیگر آن را نتیجه مقاومت هنری او و نمادی از سینمای مستقل ایران معرفی کردند.
هنر از ناب‌ترین و زنده‌ترین بخش وجود ما زاده می‌شود؛ نیرویی که تاریکی را به شفقت، امید و زندگی تازه تبدیل می‌کند. به همین دلیل، ما نخل طلا را به فیلم “یک تصادف ساده” ساخته جعفر پناهی اهدا می‌کنیم.
— ژولیت بینوش، رئیس هیئت داوران جشنواره کن ۲۰۲۵
حضور پررنگ ایران در کن ۲۰۲۵
نکته جالب دیگر جشنواره امسال، حضور همزمان دو فیلم از ایران در بخش مسابقه اصلی بود: «یک تصادف ساده» از جعفر پناهی و «زن و بچه» از سعید روستایی. در حالی‌که پیش‌بینی می‌شد پریناز ایزدیار برای بازی در فیلم «زن و بچه» برنده نخل طلای بهترین بازیگر زن شود، این فیلم در نهایت بدون دریافت جایزه، جشنواره را ترک کرد.
همچنین سپیده فارسی، مستندساز ایرانی، با فیلم «روحت را زمین بگذار و قدم بزن» یکی از پدیده‌های کن ۲۰۲۵ بود. این مستند درباره زندگی یک زن عکاس فلسطینی در غزه ساخته شده و شهادت فاطمه حسونه، سوژه اصلی فیلم، یک‌ماه پیش از اکران، توجه بسیاری را به خود جلب کرد.
